Bee-line essay, "Gelukkig is er het Geluk"

*** als je het tenminste weet te vinden

" Mijn vriend imiteert ongeveer alles.
Gisteren oefende hij het wateren
van een verslenst bureuacraatje in:
het klonk als heel zijn leven,
een stille sisser.
...
...
En plots loopt hij hard weg en verbergt zich
achter een hoek. Wat doe je nou,
vraag ik.
Ik ben het geluk roept hij,
je vindt me nooit.
...
... "
(het gedicht "Mijn vriend imiteert ongeveer alles",
uit de bundel "De lenige liefde" van Herman De Coninck)

Wat is geluk en hoe kan je het vinden ?
Vragen die zo oud zijn als een romeinse heirweg en wellicht nog ouder.
Maar heeft iemand het antwoord gevonden en is die zo altruistisch (geweest)
om het gratis en voor niks aan het onwetend mensdom na te laten ?
De griekse wijsgeer Epicurus was er zo eentje en wist niet beter.
Rond 300 v.C., toen wij,Galliers, nog als baardig en halfnaakt volk
achter everzwijnen renden, blij en gelukkig gestemd waren als de jacht
iets had opgeleverd en moeder de vrouw het vuur had weten brandend te houden,
was Epicurus in zijn witte toga aan het nadenken over het geluk.
Die mens had ontegensprekelijk zo weinig om handen dat ie uit pure ellende
ging nadenken.
Epicurus moest niet jagen, had geen vrouw (alleen minnaressen), dronk wijn
en at al liggend op zijn zij. Zelfs het eten werd hem voorgekauwd als hij dat
wenste.
Kortom op het eerste zicht, een gelukszak van een vent.
Hij werd 70 jaar en hield het toen, gelukkig als hij was, voor bekeken.
Een onbereikbare leeftijd voor elke rechtgeaarde Gallier die minstens
halverwege die tijd, zijn hoofd was verloren bij een of andere bras- of vechtpartij.
Het zag er dus perfect uit voor Epicurus ware het niet dat hij zo verstandig was.
En verstandige mensen, zo leert ons de geschiedenis, zijn de reinste
muggenzifters.
Zij zoeken en zoeken maar tot ze iets vinden dat hen ongelukkig maken kan.
Wel, ook dat heeft Epicurus gevonden.
Hij kwam tot de ontdekking dat er naast geluk er nog iets is als het "ware" Geluk
waarbij het eerste enkel ersatz is van het tweede.
Na deze trieste ontdekking wijdde hij de rest van zijn dagen aan de invulling
van zijn 3 voorwaarden tot het bereiken van het ware Geluk.
Sindsdien is de mensheid opgescheept met het epicurisme.

*** ersatz

Wij, modernen, hebben daar niet al die tijd voor (over), wij zijn bezig met
belangrijkere "zaken".
Hooguit lezen we wat quasi filosofische kost zoals "Happiness for Dummies"
of "Fortune-hunting in 10 days" als vakantielectuur en maken ons daarna goede voornemens.
Eenmaal thuis zoeken we het geluk, onbewust, te vinden in afleiding en bevrediging.
Op tijd en stond een nieuw speeltje, een nieuw kleedje en we wanen ons voor
enkele ogenblikken , voor enkele dagen het toonbeeld van geluk.
Maakte het epicurisme furore in de oude griekse tijd, vandaag zoekt de mensheid
heil in het "consumentisme".
New Yorkers vrijen en vreten zich de laatste maand te pletter, bang dat "HET"
morgen afgelopen is.
Hun boulimisch consumptiegedrag levert hen kortstondige gelukstoestanden op,
afleidingen voor hun existentiele leegte na het wegvallen van enige (schijn)
zekerheden.
De moderne mens als schijngestalte van zichzelf, vervreemd van zichzelf en van het Leven.
Losgerukt uit zijn context, levert hij slechts foutmeldingen op zoals een alias file,
telkens als het origineel van plaats is veranderd op zijn harde (levens)schijf:
"Origineel niet gevonden".

*** Geluk is ...

"Het doel van het leven is een toestand van geluk nastreven, niet zozeer
in de zinnelijke lust, dan wel in de afwezigheid van alle onaangename gevoelens.
Die toestand wordt alleen verkregen door de deugd die weet maat
te houden bij de genoegens."
(definitie van Epicurisme volgens Kramers' woordenboek)

Wat een beperkende definitie, wat een ersatz van Epicurus' wijsheid !
Het gaat weliswaar nog gelukkig over het geluk maar het is plots zo christelijk
geworden, niet ?
Deugd ... de deugd.
Wat heeft De Deugd met Het Genot te maken ?
Mag het genot nog deugd doen alstublieft ?
Gaat het om "deugdzaam "genot" of om "deugddoend genot" ?
Ik kan me moeilijk genot voorstellen dat geen deugd doet.
Maar wie ben ik ?
Geluk is ... de kunst van het koorddansen tussen deugd en genot op een te los gespannen
(levens)koord.
Amen.

*** is het geluk zoek ?

Gedraagt het Geluk zich voor ons westerlingen als Osama Bin Laden in
onhergzame streken ?
Heeft het zin het te zoeken ?
Kun je het uberhaupt vinden ?
Kom je het eerder bij toeval tegen ?
Of moet je het verdienen ?
door zich bijvoorbeeld elk moment opnieuw, alert de juiste vragen te stellen ?

- - -
Epicurus' voorwaarden tot het bereiken van geluk:
1) zoveel mogelijk onder vrienden vertoeven, liefst permanent.
Epicurus verliet met zijn vrienden de stad Athene om op het platteland
samen te wonen zodat ze voortdurend van gedachten konden wisselen.
De commune avant la lettre, niet ?
2) vrijheid, in de zin van zelfredzaamheid
m.a.w. financiele en materiele onafhankelijkheid nastreven.
3) het reflexieve leven
door zijn leven niet te wijden aan het drukke handel drijven maar aan essentielere
activiteiten, zoals er zijn: nadenken over het Leven en het menselijk bestaan.

(Doet mij sterk denken aan het gemeenschapsleven binnen abdijen, in de
veronderstelling dat er ook vrouwen zijn en dat we de regel van armoede en
kuisheid mogen vergeten en enkel de zwijgplicht voor sommigen overhouden)